Presentaziun

Presentaziun „Project Tgina dil Rein“
Messadi pil Cussegl da vischnaunca dils 25-3-2009

La Tgina dil Rein ei in’attracziun da renum naziunal ed internaziunal. Ella vendita da quest’attracziun schai in grond potenzial ch’ei buca vegnius nezegiaus a moda optimala entochen dacheu. La finamira dil „Project Tgina dil Rein“ ei dad inscenar la Tgina dil Rein e cheutras crear in’attractiva purschida turistica.
Damai che la promoziun dalla resursa aua fuorma ina part impurtonta ella regiun San Gottardo ei il „Project Tgina dil Rein“ era en quei grau absolut compatibels. Era en connex cul previu project „Vier Quellen Weg“, che persequitescha la finamira da crear ina senda da viagiar che meina sper las tginas dils flums Rein, Ticino, Rona e Reuss ora, ei la tgina dil Rein in impurtont aspect.
Il project ei vegnius lantschaus en rama dil project „Beinvegni en Svizra“. Ina gruppa da lavur ha silsuenter fatg la lavur preparatoria. Agid professiunal ha la gruppa da lavur retschiert dad Otto Steiner, Sarnen, il qual vegn era a far la presentaziun a caschun dalla radunonza dil cussegl da vischnaunca. Ellas medias eis ei gia vegniu rapportau davart la creativa idea.
La finanziaziun dallas lavurs ch’ein succedidas entochen dacheu ei succedida entras la vischnaunca Tujetsch e Beinvegni en Svizra cun mintgamai frs. 25’000.00, total frs. 50’000.00 (preventiv 2008: frs. 75’000.00 per il project Tgina dil Rein). El preventiv 2009 ei previu ina summa da frs. 50’000.00 per il project.

Protocol dil cussegl da vischnaunca Tujetsch dils 25 da mars 2009
3. Tractanda
Presentaziun „Project Tgina dil Rein“

Il president dil cussegl fa in beinvegni ad Otto Steiner, il qual vegn a presentar il project.

Introducziun entras gerau Marcellino Giger:
La Tgina dil Rein ei in’attracziun unica, in scazi per nossa regiun turistica. Ella vendita da quest’attracziun schai in grond potenzial turistic ch’ei buca vegnius nezegiaus a moda optimala entochen dacheu. La finamira dil „Project Tgina dil Rein“ ei dad inscenar la Tgina dil Rein e cheutras crear in’attractiva purschida turistica. Ellas medias eis ei gia vegniu rapportau davart la creativa idea.
Il project ei vegnius lantschaus en rama dil project „Beinvegni en Svizra“. Ina gruppa da lavur ha silsuenter fatg la lavur preparatoria. Agid professiunal ha la gruppa da lavur retschiert dad Otto Steiner, Sarnen, il qual ha ina gronda experientscha en quei sectur (visiuns). El ha gia accumpignau numerus projects en Svizra mo era egl exteriur.

Otto Steiner:
Otto Steiner vesa la Tgina dil Rein sco argument, cun il qual nossa regiun sa sedifferenziar dad autras regiuns. Perliung dil Rein vivan rodund 50 milliuns persunas. Sch’ei gartegia dad incantar quella populaziun per la Tgina dil Rein munta quei in grond potenzial.
La Tgina dil Rein sto vegnir schurmegiada. Il project preveda perquei pintgas intervenziuns ella vischinonza da quella. L’inscenaziun duei haver liug sil Pass Alpsu. Leu duei vegnir creau ina purschida che fa attenta sin la tgina e porscha la caschun da sedivertir. Denter auter eis ei previu da postar sil Pass Alpsu in bastiment. Quel fagess il viadi naven da Rotterdam entochen sil Pass Alpsu, cun tener en mintga marcau spel Rein. Quei viadi sa cuzzar plirs onns. Quei ei denton era l’intenziun. Pli biars problems ch’ei dat sil viadi e pli gronds ch’il resun ei ella publicitad (reclama per nossa regiun e la Tgina dil Rein).
Ils cuosts per il project muntan a rodund 5 milliuns francs. Igl ei denton buca l’intenziun da semplamein metter a disposiziun ils daners. Igl ei previu da schar schenghegiar il bastiment dad in marcau. Il viadi naven da Rotterdam duei vegnir finanziaus entras donaziuns che vegnan recaltgadas els marcaus spel Rein ed autras contribuziuns voluntarias. Il process ei impurtonts ed ha la finala in effect positiv.

Gerau Marcellino Giger:
Sco proxim pass vegn eregiu la stad 2009 in center d’informaziun sil Pass Alpsu. Quel vegn menaus da Sedrun Mustér Turissem.
Proximamein vegn’ins era ad integrar ils representants dad Ursera el project. Silsuenter vala ei da far ina planisaziun dil spazi sil Pass Alpsu. Ina gronda sfida munta la tscherca d’in meinaproject. Quei sto esser ina persuna ch’ei perschuadida dall’idea ed ei habla dad incantar autra glieud (vegnir tier in bastiment, far il viadi naven da Rotterdam etc.).
In auter project che ha era in connex cun la Tgina dil Rein ei il schinumnau „Vier Quellen Weg“. Il project persequitescha la finamira da crear el spazi dil Gottard ina senda che meina tier las quater fontaunas dil gronds flums en quella regiun, numnadamein quella dil Rein, dil Ticino, dalla Rona e dalla Reuss. Igl iniziant, Paul Dubacher da Seedorf/UR, vul realisar quella senda entochen igl onn 2011. Las empremas lavurs sil tschancun dil Grischun (territori da Tujetsch) ein previdas la stad 2009 (megliurar la senda tier la Tgina dil Rein etc.).

Discussiun:
Cussegliera Gelgia Deplaz:
Gelgia Deplaz ei vegnida avon sco en ina praula tier la presentaziun dad Otto Steiner. Ella vul denton saver con concrets ch’il project ei gia. Existan gia contacts concernent il bastiment ni culs marcaus spel Rein?

Otto Steiner:
Avon che baghegiar si ils contacts sto tenor Otto Steiner la perschuasiun da realisar il project esser avon maun. Ei basegna in bien meinaproject. Da quel dependa la finala la gronda part dil success. Per baghegiar si ils contacts etc. basegna ei rodund in onn.

Cusseglier Baseli Huonder:
Tenor Baseli Huonder ei l’idea presentada segiramein buna. El sedamonda denton schebein la visiun ei realisabla. Tenor el ston ins esser realistics. Plinavon sedamonda el schebein igl ei era vegniu fatg patratgs da far l’inscenaziun el vitg.
Il davos temps ein plirs projects vegni presentai al cussegl da vischnaunca. Baseli Huonder ha miserias cun quei. El havess spitgau il plan da finanzas per saver tgei ch’ei realisabel ord vesta finanziala.

Gerau Marcellino Giger:
Ella gruppa da lavur ein ins staus dil meini da far l’inscenaziun sil Pass Alpsu. Ins ha vuliu star ella vischinonza dalla tgina.

Cusseglier Silvio Schmid:
Silvio Schmid ei leds che la suprastonza communala fa ponderaziuns davart il futur e svilupescha projects. Mo sche las ideas ein avon maun han ins la caschun da decider tgei che duei vegnir realisau. Mender fuss, sch’insumma neginas ideas/visiuns fussen avon maun. Ella situaziun momentana (crisa da finanzas) eis ei impurtont ch’il maun public vegn activs. Dacuort ha la Confederaziun mess a disposiziun 100 milliuns francs per projects che san vegnir realisai ils onns 2009/2010. Ein negins projects avon maun, han ins era negina schanza da vegnir tier tals daners. Silvio Schmid sustegn l’idea per l’inscenaziun dalla Tgina dil Rein ed ei dil meini da persequitar quella vinavon.

Cusseglier Severino Solèr:
L’idea presentada ei tenor Severino Solèr fascinonta. La Tgina dil Rein ei in’attracziun unica. Il pontenzial da quella sto vegnir nezegiaus. Severino Solèr vul saver con lunsch che la vart d’Ursera ei integrada el project. Tenor el fuss quei ina buna caschun da collaborar e realisar enzatgei communablamein.

Otto Steiner:
La finamira ei segiramein da realisar il project communablamein cun Ursera. Ina collaboraziun ei era indicada damai ch’ina part dil project vegness realisada sin territori d’Ursera.

Cusseglier Marcel Soliva:
Marcel Soliva vul saver schebein la suprastonza communala vesa gia ina via co finanziar il project.

President communal:
Il president communal ha ina certa capientscha per il votum da cusseglier Baseli Huonder. La vischnaunca ei reha da projects ed ha ils davos onns saviu baghegiar si ina buna reit da contacts. Entochen che la sligiaziun per certas problematicas ei sin meisa basegna ei denton bia temps.
La vischnaunca sa segiramein buca finanziar persula il project presentaus. Ei basegna partenaris/sponsurs. La vischnaunca vegn denton a stuer metter a disposiziun in capital da partenza.
Il plan da finanzas ei elavuraus. Avon che presentar quel al cussegl da vischnaunca sto denton la sligiaziun per certas damondas esser veseivla (casa da vegls e da tgira). Il plan da finanzas fuorma lu la basa per saver prender decisiuns.