II process d’Andriu Beer anno 1798
Dad Aluis Maissen
1. Introducziun
Descriver process criminals dil cumin dalla Cadi per la perioda avon 1799 ei ina caussa difficila perquei ch’ils protocols da dertgira mauncan. Ton ils archivs dalla pleiv e dil vischinadi sco quels dil cumin e dalla claustra ein barschai duront l’uiara dalla Surselva encunter ils Franzos. L’entschatta da matg 1799 han truppas franzosas arsentau vitg e claustra da Muster, paucs dis suenter la battaglia dils 3 da matg a La Punt-Rehanau. Singuls process san denton vegnir reproduci, silmeins parzialmein, sin fundament da documents che sesanflan en archivs ordeifer la Cadi. Nus numnein cheu treis dils pli enconuschents:
– II process da strias a Muster igl onn 16752
– II process da Clau Maissen da 1676-16783
– II process d’Andriu Beer igl onn 1798
Ferton ch’ils fastitgs historics dil process da strias da 1675 e dil process d’Andriu Beer ein plitost munglus, ein las fontaunas sur dil process da Clau Maissen vastas. Quei process ei documentaus en numerus protocols e documents, e selai reconstruir en tuttas parts essenzialas. II process d’Andriu Beer ei denton buca meins impurtonts per la historia da dretg e duei per quei motiv vegnir analisaus en ses detagls. Ils singuls fatgs ha Duitg Balletta nudau en siu enconuschent diari Cudisch e Remarcas de mia vetta manada? e cungiu quels cun picantas remarcas persunalas. Per capir meglier sia descripziun, ston ins confruntar quella cul dretg processual dil temps dallas treis Ligias. Ils dus proxims capetels tracteschan perquei la situaziun giuridica davart dil Maigistrat da cumin e la procedura criminala. II vocabulari che Balleta e ses contemporans duvravan cuntegn divers germanissems sco bannerherr, seckelmeister, zusatz, statalter, Oberkeit e.a.v. Damai ch’ins ha adina fatg diever da quels a bucca ed a scret, dueien eis buca vegnir remplazzai entras terminus artificials.
Entira lavur mira: Andriu Beer
Fontauna: http://www.e-periodica.ch