Il cavar fier en Tujetsch
La ruosna da Palits - in'anteriura mina da fier
da Tarcisi Hendry, Sedrun

IntroducziunPaliz entradaLa suletta aunc enconuschenta mina da fier ella Val Tujetsch secatta en Val Nalps da maun seniester dalla val ella costa dil Tgom. Da Pardatsch da stiarls, gest avon la Val Blaua, indichescha il muossavia la direcziun viers l'alp Tgom. Quella senda meina era tier la Ruosna da Palits, l'anteriura miniera. Suenter in tschancun teiss e stentus arriva ins a Paliz, in bi toc pastira. Sisum il plaun da Paliz secatta in begl. Da leu va ei ussa direcziun seniester suenter in trutg tochen ad ina fontauna frestga che sgarguglia ord la greppa. Ussa mo aunc in teiss tschancun encunter mesanotg, ed avon il nas cumpara la bucca dalla ruosna al pei dalla Val stretga. La mina secatta sin ina altezia da 1875 m.s.m.
pdfCavar fier en Tujetsch
pdfBergbau in Tujetsch

La Ruosna da Paliz
eine ehemalige Erzmine in der Val Nalps/Tujetsch.
Vortrag von Tobias Hendry

Paliz entschattaDie Erzabbaustelle befindet sich in der Val Nalps auf dem Gebiete der Gemeinde Tujetsch am linken Talabhang der Alp Tgom. Die Mine befindet sich auf 1875 Meter über Meer. Der Eingang ist aus dem festen Felsen herausgeschlagen worden, und ringsherum sieht man noch heute sehr gut die Spuren der Steinmeissel. Als erster stieg damals der Bekannte, der einige Erfahrung hatte in der Begehung von Höhlen, in die Mine ein. Er nahm einen Seil mit, um zu schauen wie lang der Stollen ist. Er war gut ausgerüstet und als Beleuchtung diente eine Karbidlampe.

 
pdfErzmine in der Val Nalps/Tujetsch

Fotos en connex cun la perscrutaziun dalla ruosna da Palits!

 

Foto 027 

Il capo cavacristallas Ambrosi Cavegn (1898-1977) avon la Ruosna da Palits

 

 

Perscrutaziun egl Uaul Cavorgia
Pius Hendry, dretg, veva gia da buob giu viu leu ed anflau crustas da metal. Gion Giachen Monn, Tarcisi Hendry ed il Pius han quei di fatg buna raccolta ed anflau cun pintga lavur numerusas crustas.  Ellas ein vegnidas sut las ragischs da quei pegn ora. Quei territori valess la pein dad intercurir pli da rudien.  Ella vischinonza ein numerusas restonzas da mirs, indecis da l'existenza da baghetgs. Igl ei da supponer ch'il fier dalla Val Nalps, forsa era neu da Medel, vegneva culaus leu.
Pertuccont il cavar fier en Tujetsch mira: https://www.historia-tujetsch.ch/de/tradiziuns/il-cavar-fier

20180727 105011

Il resultat scientific
 20190126 144955 20190125 203121

Resultat da quei tochet:

Irom 0.3 %
Fier 37 %
Zinc 1 %
Plum 0.2 %

20190125 203307 20190622 141719

Resultat da quei tochet:

Irom 0.2 %
Fier 32 %
Zinc 0.3 %
Plum 0.15 %

Expertisa entras professer Beda Hofmann, Berna

 

Historia da Tujetsch sa era fascinar Tei!

0270
CuviartaAmerica

Historia dall’emigraziun tuatschina ell’America: Na, na, anora mass ju per de biè bétga plé. - cumpariu 2011 pdfAmerica

mp3AmericaTujetschL'emigraziun ell'America", emissiun d'Esther Berther ella Marella dil RR. Emissiun da Radioscola 1966 sur dall'emigraziun americana dad A.Maissen
Giuv Film
1816/17 - igl onn senza sulegl ed igl onn dalla fom. Mira: A la sumbriva dal tambora

Contact

Tarcisi Hendry
Via Alpsu 64A
7188 Sedrun
Diese E-Mail-Adresse ist vor Spambots geschützt! Zur Anzeige muss JavaScript eingeschaltet sein!

2022 09 08 Bündner Tagblatt Seite 7
Retour aux sources 2
placat Sedrun 1

 

 

05-1967.jpg